Meer inzetten op handhaving als sluitstuk

De spelregels voor het bedrijfsafval zijn duidelijk, maar worden niet altijd even goed opgevolgd. Daarom is het belangrijk om te weten wie precies volgens de regel speelt en wie niet. IHM’ers zijn verplicht om sorteerfouten van bedrijven als non-conformiteiten bij te houden in een register.  Wie veel blijft zondigen, kan zich aan een gerichte controle verwachten. Fost Plus en de OVAM maakten middelen vrij uit het werkplan Halve Euro om twee handhavers in te zetten voor de controle op bedrijfsrestafval op basis onder andere van wat het non-conformiteiten register leert.

Sinds eind 2021 werden volgens de meest recente cijfers waarover de OVAM beschikte op het moment van het interview 881 controles uitgevoerd bij bedrijven. In 60% van de gevallen konden zij sorteerfouten vaststellen. “Vaak eenvoudige dingen”, haalt de OVAM woordvoerder Jan Verheyen aan. “In 51% van de gevallen zat er nog pmd in het restafval. Nochtans al jaren een evidentie dat deze fractie apart moet worden ingezameld. Hoewel het sorteren vaak wel nog goed gaat op de productievloerzelf,  belandt het afval verderop in de keten toch ergens in een verkeerde container. Dat moet er nu echt wel uit.” De resultaatsvoorschriften zijn bovendien nog strenger geworden sinds begin dit jaar. De maximale hoeveelheden afvalstoffen die nog in het restafval mogen zitten werden verder verlaagd. Bedrijven doen er dus goed aan in te zetten op een goede sortering aan de bron.

Bij de beoordeling van het bedrijfsrestafval maken de handhavers een onderscheid tussen ernstige en kleine sorteerfouten. Er kan bijkomend onder andere gekeken worden naar het contract met de inzamelaar, het aanwezig zijn van recipiënten voor selectieve inzameling en het sorteergedrag. Naargelang de ernst van de vaststellingen zijn verschillende handhavingsinstrumenten mogelijk. Vaak is het bezoek van de handhaver en extra informatie over de sorteerplicht voldoende voor bedrijven om hun gedrag aan te passen. “Het beste bewijs voor ons dat sensibiliseringscampagnes wel degelijk hun nut hebben.” Maar blijkt sensibiliseren en ondersteunen niet tot het vereiste resultaat te leiden of gaat het om zeer ernstige sorteerfouten, dan zal dat leiden tot verbaliseren en beboeten. “In 65% van de gevallen gaf de sorteerfout aanleiding tot een officiële aanmaning of zelfs een pv. In dat geval kan de boete oplopen van enkele honderden tot enkele duizenden euro’s boete”, voegt Verheyen er nog aan toe. “Het is de bedoeling om een snel en duidelijk signaal te geven aan overtreders bij ernstige feiten.”

Daarnaast wordt er gekeken naar het handelen van IHM’ers. Astrid De Man, Selectieve inzameling bedrijfsafval bij de OVAM: “Elk jaar voeren we administratieve controles uit om te zien of ook daar de regels wel worden nageleefd. Sinds 2021 waren dat er een vijftigtal. Bij negentien ervan bleek er iets niet in orde te zijn. Bij acht daarvan leidde dat effectief tot een pv.” De OVAM heeft zelf geen handhavingsbevoegdheid, maar deelt het resultaat van deze controles wel met de afdeling Handhaving van het Departement Omgeving die er dan weer rekening mee kan houden bij het inplannen van haar terrein-controles. De afdeling Handhaving voerde in 2022 een tiental uitgebreide terreincontroles uit in verband met de inzameling en de verwerking van bedrijfs­restafval. Dat leverde tot nog toe zes pv’s en twee aanmaningen op. De boetes kunnen hoog oplopen. Dit jaar zal afdeling Handhaving nog meer specifieke controles uitvoeren op de inzameling van bedrijfsrestafval. Ook tijdens andere routinecontroles bij IHM’s en afvalstoffenverwerkers zullen zij hier consistent op controleren.