Gevaarlijk afval veilig verwerken

Het is dus vooral zaak om te investeren in technologie en processen om het op een verantwoorde en veilige manier te verwerken, zodat we ook deze afvalstroom maximaal kunnen valoriseren. En die technologie bestaat.

Gevaarlijke afvalstoffen zijn stoffen met eigen­schappen die een risico voor mens en milieu kunnen vormen, zoals onder andere een potentiële explosiviteit, ontvlam­baarheid of toxiciteit. Het woord potentieel is belangrijk, ze zijn lang niet altijd schadelijk. Voor heel wat bedrijven zijn dergelijke stoffen inherent aan hun bedrijfs- of productieproces en dus onvermijdelijk. Denk bijvoorbeeld aan allerhande slib, teer, olie, oplos­middelen, verf, lak, inkt, beits, lijmen en kitten. Vloeibare afvalstoffen worden vaak in kunst­stof of aluminium vaten opgeslagen en vervolgens aan de afval­inzamelaar aan­geboden, die zowel de vloei­stoffen als de gecontamineerde recipiënten verwerkt. Sommige stoffen moeten veilig opgeborgen worden om het milieu en onze gezond­heid niet te belasten, andere worden verbrand. Op die manier gaan de grondstoffen echter onherroepelijk verloren, terwijl er nog een derde optie is. Erkende verwerkingscentra kunnen heel wat gevaarlijke afval­stoffen namelijk verder verwerken zodat ze alsnog gevaloriseerd kunnen worden. In geval van vloeibare afvalstoffen levert het verwerkingsproces drie bruikbare stromen. Ietwat vereenvoudigd ziet het proces er ongeveer zo uit:

1. Vloeistoffen worden vermengd met een absorptiemiddel (vaak houtzaagsel) waarna ze een prima alternatief vormen voor fossiele brandstoffen zoals steenkool en gas.

2. De vaste materialen worden verkleind met een shredder (SSI of IQR).

3. Met zeven en magneten (Elme) worden ferro- en non-ferrometalen uit de afvalstroom gehaald voor verdere verwerking door de schrootverwerkende industrie.

4. Het verkleinde kunststof, hout en textiel wordt opnieuw in de kring gebracht of in energie omgezet.

5. Granulatoren (CSB, SSI of IQR) kunnen indien nodig ingezet worden om het gebroken afval verder te verkleinen voor specifieke recyclagedoeleinden.

Dit proces vraagt meer tijd, mankracht en middelen dan opslag en verbranding, maar is nood­zakelijk in de evolutie naar een klimaat­neutrale wereld en circulaire economie. Afval­stoffen storten of verbranden belast het milieu verder. We zijn het aan onszelf verplicht om de afvalstoffen die we niet kunnen vermijden, in de mate van het mogelijk terug in de kring te brengen of op zijn minst om te zetten naar duurzame energie. Mensen met kennis van zaken en veilige installaties zijn basisvoorwaarden om dit proces te doen slagen. Kwaliteits­controles worden ingebed in elk onderdeel van het verwerkings­proces. De erkende verwerkingscentra laten bijvoorbeeld geen enkele stof toe zonder een gedegen analyse, die duidelijk maakt of het materiaal aan de acceptatievoorwaarden voldoet en naar behoren verwerkt kan worden. Er worden heel wat maatregen genomen om mogelijke risico’s te vermijden. Omdat verschillende stoffen samenbrengen en vermengen gevaren met zich kan meebrengen, wordt er batch per batch gebroken in de shredders van SSI. Zowel de verwerker als externe instanties voeren conformiteitscontroles uit om ervoor te zorgen dat het proces correct verloopt. Verwerkte materialen vertrekken tot slot pas naar hun volgende bestemming na een grondige analyse in het laboratorium.

Ook een aangepaste installatie is een cruciale factor. Er wordt dan wel gestreefd naar leklege recipiënten, helemaal vrij van potentieel gevaarlijke stoffen zijn ze zelden. Er kunnen restanten aan de binnenkant van het vat blijven kleven, of slib en uitgeharde verf op de bodem. Verwerking in een onaangepaste shredder houdt risico’s in voor de installatie, het verwerkings­centrum en vooral voor de mensen die er werken. Eén van de meest toon­aangevende spelers die zich heeft toegelegd op het ontwerpen van veilige installaties voor de verwerking van gevaarlijk afval is SSI, dat in België vertegenwoordigd wordt door CSB Waste Solutions. De shredders worden steeds op maat gebouwd en de volgende aanpassingen zijn gangbaar:

De installatie van schuifpoorten om een afgesloten ruimte te creëren, zowel bovenaan waar het materiaal wordt ingeworpen, als onder­aan waar het verkleinde materiaal wordt afgevoerd. Het breken gebeurt enkel wanneer de poorten gesloten zijn, en de schuifpoort onderaan gaat pas na afloop open om het verkleinde materiaal veilig af te voeren.

Deze technologische evoluties maken het mogelijk om potentieel gevaarlijk afval toch op een veilige manier te verwerken, en zo te verduurzamen omdat de grondstoffen na dit proces optimaal kunnen worden benut.