Kunststof afval op de werf aanpakken

Circulair werken vraagt om samenwerking

Met een 60-tal waren ze. De aanwezigen op de jongste editie van Plastic Matters. Deze keer stond de inzameling van kunststof afval op sloop- en bouwwerven centraal. Met dit initiatief willen Denuo en essenscia bedrijven uit beide sectoren met elkaar matchen. “In een lineaire wereld doet ieder zijn ding. In een circulaire moet iedereen in contact staan met elkaar. Daarom proberen we de hele waardeketen erin te betrekken”, vatten Inge Dewitte (Denuo advisor) en Saskia Walraedt (director essenscia Polymatters) samen. 

Dat kunststof afval op de bouwwerf centraal stond in deze editie hoeft niet te verwonderen. “De primaire focus voor selectieve inzameling lag op de steenachtige fractie. Maar ook voor kunst­‑stoffen ligt er vandaag een onderbenut potentieel. Verschillende initiatieven en piloot­projecten gaven ons reeds inzichten. Een uit­stekend vertrekpunt voor deze Plastic Matters”, aldus Walraedt. Hoe groot die kunststof afvalberg op de werf vandaag precies is, dat is moeilijk in te schatten. “Wat de verpakkingen betreft, weten we wat er op de markt komt en wat er weer vrij­komt, zij hebben een korte levensduur. Voor andere kunst­stof materialen, zoals bouwmaterialen die door­gaans een veel langere levensduur hebben, ligt dat moeilijker”, geeft Dewitte toe. “Daar lopen we als Denuo ook tegenaan.”

Voor Dewitte is daarom ook het helikopterbeeld dat Plastic Matters probeert te brengen belangrijk. “Kunststof is geen gemakkelijk afval, omdat het vaak heel gefragmenteerd vrijkomt is. Elke stroom op zich vertegenwoordigt slechts een klein volume, zeker op kleine werven. Als we echt de kringloop willen sluiten, moeten we gaan stroom­lijnen om het werkbaar en economisch leefbaar te houden.” Ook essenscia pleit voor een gezamen­lijke aan­pak. Walraedt: “Synergie zoeken, daar gaat het om. Welke kunststoffen kunnen we samen inzamelen? En voor welke kunststoffen hoeft een sortering aan de bron misschien niet per se? We pleiten daarom voor een gecoördineerde aanpak waar iedereen zijn karretje kan aan vastkoppelen. Want voor kleine aannemers zal het zeker niet evident zijn om hierin stappen te zetten. De wil is er zeker, je voelt dat er een groene wind doorheen de sector blaast. Maar het gaat ook over het kostenplaatje, er zullen incentives nodig zijn om die verandering waar te maken op het terrein. Om tot een praktische uitvoering te komen.”

En die zal uiteindelijk beginnen bij de produ­centen. “Ook zij willen verduurzamen en zoeken naar manieren om bijvoorbeeld gerecycleerde materialen in nieuwe producten te integreren. Maar dan begint natuurlijk de kip-of-ei discussie. Er is een voldoende en constante aanvoer van recyclaat nodig om dat te kunnen. Maar zonder afzetmarkt zijn de recyclagebedrijven niet geneigd om te investeren om die kleine volumes overal in te zamelen. Ook de overheid heeft nog zijn rol te spelen om productnormen aan te passen zodat het ook wettelijk mogelijk wordt om kwalitatief recyclaat te gebruiken”, verduidelijkt Walraedt. Ecodesign zal een belangrijke katalysator in dat proces zijn. “Vandaag is de recycleerbaarheid van kunststof afval op de werf heel productafhankelijk. Pvc, polyethyleen en polypropyleen zijn al goed onder controle. Voor isolatiematerialen zal er misschien eerder naar chemische recyclage gekeken moet worden. Ook daar zal ketenwerking moeten ontstaan”, voegt Dewitte toe.

Dewitte geeft het voorbeeld van afwaterings­buizen. Klassiek gemaakt in pvc, nu steeds meer in pp, maar visueel niet van elkaar te onder­scheiden. “Fabrikanten zijn zich onvoldoende bewust van welke impact dit heeft op het einde van de keten. Mochten we, waar mogelijk uiteraard, kunnen evolueren naar één type kunst­stof per applicatie, dan zou dat enorm helpen. Of evolueren van multilayers naar mono­laagse materialen. Of wanneer er een combinatie van materialen gebruikt wordt, de schroeven en bouten achterwege laten, voor een makkelijke demontage achteraf en dus een betere recyclage. Maar altijd met respect voor de functionaliteit en de bouwtechnische vereisten.”

Een werk van lange adem dus nog vooraleer we op een 100% circulaire bouwwerf zullen staan. “Maar de kentering is wel ingezet”, voelen beide dames. “Rome is ook niet in één dag gebouwd. Er zijn al tal van mooie initiatieven gevolgd na een ontmoeting op een Plastic Matters evenement. Hoe meer we rond de tafel gaan zitten, hoe beter we elkaars uitdagingen zullen begrijpen. Het is uitermate spannend om een kleine schakel in dat geheel te zijn en die transitie van nabij te volgen.”