Chemische recycling, onomkeerbare weg naar een duurzame realiteit?

De Nederlandse afvalsector staat op het punt van een revolutionaire verandering met de opkomst van chemisch recyclen. Namens de ondersteunende partners Circulaire Biobased Delta, Chemelot Circular Hub, Chemport Europe, TNO, TKI Chemie en Circulariteit, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Infinity Recycling presenteerde Freek Van Eijk, directeur Holland Circular Hotspot, de publicatie ‘Chemische Recyclen in circulair perspectief’, die de cruciale rol van chemische recycling accentueert bij het stimuleren van de transitie naar een circulaire en koolstofneutrale chemische industrie. 

Van Eijk over het belang en de ontwikkeling van chemische recycling. “Het momentum voor chemische recycling is sterk gestegen, aangedreven door zorgen over afvalbeheer, klimaatverandering, en het streven naar een circulaire economie. Momenteel belandt slechts 12% van de plastics in een recyclingloop, waardoor er nog veel werk te doen is op het gebied van afvalmanagement. De wens van Europa en Nederland om in 20250 klimaatneutraal te zijn heeft de petrochemische industrie gestimuleerd om de overstap naar alternatieve mogelijkheden zoals biomassa, CO₂-afvang, en afval met koolstofmoleculen (zoals afvalplastics) zeer serieus te nemen en ook eerste stappen te zetten.” 

Van Eijk benadrukt dat de drive voor deze verandering binnen de petrochemie voortkomt uit de noodzaak om niet alleen om te schakelen op hernieuwbare energie en groene waterstof, maar ook om een alternatieve feedstock te vinden die niet uit fossiele grondstoffen bestaat. De basis van deze industrieën ligt in de C- en H-moleculen, en biomassa (inclusief organisch afval) en afvalplastics zijn zeer geschikte kandidaten als koolstofbron. Bij een business as usual scenario zal de hoeveelheid plastic in 2050 verdrievoudigen (OECD). De transitie naar een gesloten keten voor plastic is cruciaal. Het uiteindelijke doel is om geen fossiele input meer te hebben voor plastic productie tegen 2050/2060. Waar komt het inputmateriaal dan vandaan? Nexans/Technip voorspelt dat in die tijd op 1% na al het plastic afval gevaloriseerd wordt (35% mechanische recycling, 45% chemische recycling en 19% energievalorisatie). Het CBBD expert team schat in dat in die tijd de input voor de globale plastic productie bestaat uit een combinatie van carbon capture and utilization (CO₂), biomassa, mechanische en chemische recycling. 

‘Een snelle conclusie: chemisch recyclen gaat in volume groter worden dan mechanisch recyclen en zal om grote investeringen vragen’

Chemisch recyclen is momenteel een buzzwoord. Feitelijk omvat het meerdere technologieën zoals dissolution (eigenlijk fysische recycling), depolymerisatie, pyrolyse en vergassing. Het wordt gezien als een noodzakelijke aanvulling op mechanisch recyclen, dat beperkingen heeft in toepasbaarheid en op het verkrijgen en behouden van een hoge kwaliteit. Chemisch recyclen kan niet zonder mechanisch recyclen, het is complementair. Even generaliseren: mechanisch recyclen scoort milieutechnisch beter dan chemisch recyclen, maar dat laatste is milieutechnisch weer beter dan verbranden. De voetafdruk van chemische recycling is dus slechter dan mechanische recycling, maar heeft als voordeel dat het kwaliteiten kan maken die ‘als nieuw’ zijn en bijvoorbeeld in voedseltoepassingen gebruikt kunnen worden. “Chemische recycling wordt gezien als een onderdeel van de Nederlandse strategie, maar internationale afstemming is essentieel, omdat zowel de feedstockmarkt als de afzetmarkt over grenzen heen gaat”, vertelt Van Eijk. Je moet dus afspraken maken over import en exportregels, een eindeafvalstatus, wat als recycling meetelt en wat niet, maar een afstemming maken over de accounting regels.”

De wetgever in Europa zet in op een verplichting voor recycled content in plastic producten. De industrie dient klimaatneutraal te zijn in 2050. We zien dan ook vele nieuwe samenwerkingen ontstaan tussen gevestigde namen uit de chemie en retail en start-ups. Een start-up in chemische recycling is vaak zes à acht jaar bezig om tot een commerciële fase te komen Om aan de regelgeving te voldoen moet je nu investeren. Het overzicht van chemische recycling op pagina 24 van het rapport ‘Chemisch recyclen in circulair perspectief’ illustreert de investeringen in deze sector, met onder andere bedrijven als Sabic-Plastic Energy, Shell-Blue Alp, Niaga Covestro-Cure of Indorama-Ioniqa die samen de businessmodellen uitwerken en opschalen. Nederland heeft de ambitie om 10% van de plastic productie in Nederland uit chemische recycling te laten ontstaan in 2030. Het is heel belangrijk om te bewaken is dat we chemisch recyclen niet gaan inzetten als excuus en laagwaardige en kortlevende plastic producten blijven maken (zoals fast fashion). We moeten inzetten op een echte circulaire economie waarbij bijvoorbeeld reduce, redesign, reuse en refurbishment te prevaleren zijn boven recyclage.

De chemische- en afvalindustrie zijn twee compleet verschillende werelden die dichter bij elkaar moeten komen qua bedrijfsvoering, maar ook op het gebied van vergunningen en regelgeving. Om een hoogwaardige keten te kunnen sluiten is er internationale afstemming nodig over bijvoorbeeld de eindeafvalstatus, kwaliteitsnormen, carbon accounting en internationale en nationale wet- en regelgeving. Al met al staat Nederland aan de vooravond van chemisch recyclen. Nederland is een living lab en kan door ketensamenwerking alsmede publiek-private samenwerking leiderschap tonen als het gaat om technologische en regelgevingsinnovatie. Nederlandse best practices hebben vervolgens een wereld te winnen want chemisch recyclen gaat schalen. Het is een tijd waarin de afvalsector en de chemische industrie samenkomen om een duurzamere toekomst te creëren. Met de steun van overheden, bedrijven en internationale samenwerkingen, lijkt de weg naar chemisch recyclen veelbelovend en onvermijdelijk … maar laten we het wel circulair doen!

Vind hier het Rapport ‘Chemical Recycling in circular perspective’.