Textiel produceren: hoe het beter kan

Nederlandse winkelketen zet in op duurzaamheid

Hoe de textielsector de transitie kan maken naar een circulair bedrijfsmodel? Gewoon het voorbeeld volgen van Zeeman. Er worden tal van initiatieven genomen –  van inzamelen en verkopen van tweedehandskledij tot het gebruik van gerecyclede vezels in nieuwe producten – om te verduurzamen. De inspanningen die de Nederlandse winkelketen levert zijn niet onopgemerkt gebleven. De vestiging in Alphen aan den Rijn kreeg hoog bezoek vorig jaar: koningin Maxima en Nederlands staatssecretaris Vivianne Heijnen kregen er inzicht in hoe een circulair systeem in de praktijk werkt en waar Zeeman nog tegenaan loopt. Een greep uit de acties.

Katoen is onze belangrijkste grondstof. Ons textielassortiment bestaat namelijk voor 66% uit katoen. We maken ondergoed, sokken en rompers van katoen. Maar ook theedoeken en badlakens. De productie van katoen is milieubelastend, omdat er veel water nodig is en er bestrijdingsmiddelen en kunstmest worden gebruikt. Daarom kiezen we als grondstof steeds vaker voor een variant die duurzamer is. Bijvoorbeeld biologisch katoen. Hiervoor worden geen schadelijke chemicaliën en kunstmest gebruikt. Ook maken we gebruik van gerecycled katoen. Restmaterialen uit eerdere producties worden dan hergebruikt, zodat nieuwe, kostbare grondstoffen bespaard blijven. Maar het grootste deel van onze katoenconsumptie wordt nu ingekocht via Better Cotton. Onze katoenconsumptie bestond in 2022 voor 75% uit duurzamere opties. 

Om verder door te groeien in het gebruik van duurzamere materialen, willen wij ons meer richten op gerecyclede materialen. Ons doel was om in 2022 10% van onze collectie uit gerecycled materiaal te laten bestaan. Dit hebben we helaas niet gehaald; eind 2022 zijn we uitgekomen op 4,6% gerecycled materiaal. Wat we vooral merken is dat een hoger percentage gerecycled materiaal in een artikel vaak nog leidt tot een lagere kwaliteit. Bij een groot deel van onze gerecyclede materialen gaat het om gerecycled polyester. Na katoen is polyester het meest gebruikte materiaal in onze collecties. In 2021 bestond het aandeel polyester voor 8% uit gerecycled polyester. In 2022 is dit gestegen tot 13%. Daarnaast nemen we in onze doelstelling voor gerecyclede materialen onder andere gerecycled katoen en onze tweedehands collectie (Resale) mee. Om onze doelstelling voor gerecyclede materialen te behalen, moet ons aandeel gerecycled materiaal komende jaren toenemen. 

Met een groep partners werken we aan de productie van een volledig circulair artikel. Het idee is dat we in Nederland een nieuw artikel maken van een zo hoog mogelijk percentage (liefst 100%) gerecycled textielafval van de consument (post‑consumer gerecycled). We hebben een recyclingketen gevormd om het artikel te ontwikkelen. Dit zijn onze partners: Cirkelwaarde, Frankenhuis en Enschede Textielstad. Daarnaast heeft Saxion zich aangesloten om de kwaliteit te testen van de garens die we van post‑consumer vezels kunnen maken. Ook heeft Het Goed zich aangesloten als onze sorteerpartner voor het materiaal dat we willen gaan gebruiken. Het gaat hier om een heel nieuw proces en het zal dan ook nog even duren voor we een 100% post‑consumer gerecycled product in onze winkels hebben liggen.

Sedert 1 juli 2023 zijn textielproducenten verantwoordelijk voor de afvalfase van hun producten. Zeeman heeft hier een eerste stap in gezet: alle Zeeman winkels in Nederland beschikken over een inleverpunt voor tweede­hands­kleding en in een aantal filialen wordt inmiddels ook tweedehands­kleding verkocht. Met deze initiatieven is tot nu toe ruim 33.000 kilogram CO2 bespaard. Dit succesvolle project werd bekroond met de Circular Award Large Business en resulteerde in de uitnodiging om deel te nemen aan de Milieuraad van EU-ministers in Zweden, afgelopen april.

Als bij de ontwikkeling van collecties duurzame af wegingen worden gemaakt, dan werkt dat positief door in de gehele levenscyclus van een artikel. Het afgelopen jaar hebben wij daarom samen met ons stylingteam design practices opgesteld. Hiermee hopen we ons stylingteam actiever te betrekken bij onze duurzaamheidstrategie. Zodat ze duurzamere keuzes maken tijdens het ontwerpproces. Twee belangrijke uitgangspunten zijn: de levensduur van onze artikelen verlengen en nadenken over de impact van het ontwerp op de mogelijkheden voor recycling. Onze stylisten kunnen immers op allerlei manieren kritischer kijken naar hun designs: is dat knoopje functioneel of kan het ook weggelaten worden?