Cashverbod op schroot: houdt dit wettelijk steek?

Eind maart werd de schroothandel in snelheid gepakt. Ze hadden een week tijd om zich aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid: voortaan mochten ze geen cash geld meer betalen voor een lading metalen of goederen die edele stoffen bevatten. Er werd meteen gevreesd voor het verlies van kostbare grondstoffen aan de buurlanden waar er wel nog contant geld voor wordt neergelegd. Denuo ging daarom te rade bij Thomas Eyskens, advocaat en stichtende partner van Portico, om af te toetsen of dit verbod wel in overeenstemming was met alle wettelijke spelregels.

Spoiler alert. Op de vraag of deze recente wetswijziging die cash in de schroothandel verbiedt, een juridisch probleem oplevert, antwoordt Eyskens categoriek neen. De advocaat die sinds 2000 aan de slag is en gespecialiseerd in publiek en administratief recht oordeelt dat de wetgever een sterke argumentatie heeft uitgebouwd. “Eigenlijk grijpt dit terug naar de basiswet van 2017. Daarin is nu artikel 66 gewijzigd. Er geldt in dit land sowieso al een cashverbod boven de 3.000 euro als het gaat om afspraken tussen bedrijven. Voor consumenten zijn de spelregels anders, behalve voor enkele specifieke producten zoals oude metalen, koper of goederen die edele stoffen bevatten. Artikel 66 maakte nog een uitzondering mogelijk voor consumenten op voorwaarde dat het bedrag beperkt bleef tot 500 euro en dat de verkoper zijn identiteit registreerde.”

Door die uitzondering te schrappen geldt er nu een algemeen verbod op het gebruik van contante gelden voor oude metalen, koper en goederen die edele stoffen bevatten. “Om te oordelen of dit wettelijk correct is, moet je kijken naar de verdeling van de bevoegdheden en naar het gelijkheidsbeginsel. In zijn argumentatie toont de wetgever echter hierover heel grondig nagedacht te hebben. De tekst haalt vier argumenten aan waarom een volledig cashverbod een belangrijke stap is in de bestrijding van witwaspraktijken.” Er is onder meer vastgesteld op het terrein dat ook professionals deze vrijstelling gebruikten om het eigen verbod te omzeilen. “Het zou bij bepaalde verkopers om geldopnames tot 1 miljoen euro per jaar gegaan zijn. Dan is er geen sprake meer van privégebruik. Daarnaast wordt de zogeheten ‘salamitechniek’ toegepast. Door verschillende identiteitskaarten te gebruiken worden oude metalen in kleinere pakketten aangeboden om aan het verbod te ontsnappen”, verduidelijkt Eyskens.

De wetgever voegt eraan toe dat er hierdoor sprake is van concurrentievervalsing. Wie zich wel aan de spelregels houdt, kan mogelijk benadeeld zijn door de uitzondering die nu nog geldt. “Voor mij getuigt deze argumentatie van een redelijke overheid. Het is een aanvaardbare maatregel in de strijd tegen een groter maatschappelijk probleem. Bovendien vinden we het met zijn allen normaal dat betalingen vandaag elektronisch gebeuren. Dat is ook in wetgeving vastgelegd: sinds 17 maart 2022 is elke onderneming verplicht om elektronische betaalmiddelen ter beschikking te stellen. Dat zou dus al aanwezig moeten zijn in de zaak, waardoor meteen ook bezwaar tegen de korte kennisgevingstermijn (de sector had een week om zich aan te passen) vervalt.” En wat met het risico dat we oude metalen nu aan de buurlanden verliezen. “Dat kan zo zijn in de grensregio’s, maar dat is nu eigen aan het feit dat Europese regelgeving een nationale invulling krijgt. Op wettelijk vlak kan men niet aantonen dat het eigendomsrecht op een onredelijke manier verstoord is.”